ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગ વિશે જાણી લો બધું જ, ક્યાં થશે દર્શન અને શું છે નામ?

મહાશિવરાત્રી 1લી માર્ચે છે. આ દિવસે ભગવાન ભોલેનાથ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન થયા હતા. ભોલે બાબા તેમના નામ જેટલા જ નિર્દોષ છે. જો કોઈ ભક્ત શ્રદ્ધા અને શાંત ચિત્તે ભગવાન શિવની પૂજા કરે છે અને કંઈક માંગે છે, તો ભોલેનાથ તેની મનોકામના પૂર્ણ કરે છે. મહાશિવરાત્રીનો પવિત્ર તહેવાર ભગવાનની આરાધનાનો દિવસ છે. આ પ્રસંગે ભક્તો ભોલેનાથની પૂજા અર્ચના કરે છે. પેગોડામાં બીલીપત્ર અને ભાંગ ચઢાવવામાં આવે છે. જો કે, દરેક મંદિરમાં એક શિવલિંગ છે, જ્યાં તમે રૂદ્રાભિષેક કરો છો. પરંતુ દેશમાં 12 જ્યોતિર્લિંગ છે. અહીં ભગવાન શિવ જ્યોતિર્લિંગના રૂપમાં આવીને વસ્યા હતા. મહાશિવરાત્રીના અવસર પર જો તમે 12 જ્યોતિર્લિંગના દર્શન કરવા ઈચ્છતા હોવ તો સૌથી પહેલા જાણી લો કે આ જ્યોતિર્લિંગ ક્યાં સ્થિત છે અને આ જ્યોતિર્લિંગની વિશેષતાઓ શું છે.

સોમનાથ જ્યોતિર્લિંગ, ગુજરાત

દેશનું પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગ ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલું છે. અરબી સમુદ્રના કિનારે આવેલા આ જ્યોતિર્લિંગનું નામ સોમનાથ જ્યોતિર્લિંગ છે. પુરાણો અનુસાર, જ્યારે પ્રજાપતિ દક્ષે ચંદ્રને ક્ષય રોગનો શ્રાપ આપ્યો હતો, ત્યારે આ સ્થાન પર ચંદ્રે શિવની પૂજા કરી હતી અને શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે આ સ્થાન પર તપસ્યા કરી હતી. એવું કહેવાય છે કે આ સ્થાન પર ચંદ્રદેવે જ જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના કરી હતી.

મલ્લિકાર્જુન જ્યોતિર્લિંગ, આંધ્ર પ્રદેશ

બીજું જ્યોતિર્લિંગ આંધ્ર પ્રદેશમાં કૃષ્ણા નદીના કિનારે શ્રીશૈલમ પર્વત પર આવેલું છે. આંધ્ર પ્રદેશમાં સ્થિત આ જ્યોતિર્લિંગનું નામ મલ્લિકાર્જુન જ્યોતિર્લિંગ છે.

મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, મધ્ય પ્રદેશ

મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ ઉજ્જૈન, મધ્ય પ્રદેશમાં આવેલું છે. આ જ્યોતિર્લિંગ પાસે ક્ષિપ્રા નદી વહે છે. આ એકમાત્ર દક્ષિણમુખી જ્યોતિર્લિંગ છે. અહીં દરરોજ ભસ્મ આરતી થાય છે, જે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે.

ઓમકારેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, મધ્ય પ્રદેશ

મધ્યપ્રદેશમાં બે જ્યોતિર્લિંગ છે. મહાકાલેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ ઉપરાંત ઓમકારેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ માળવા પ્રદેશમાં નર્મદા નદીના કિનારે પર્વત પર આવેલું છે. જો ભક્તો અન્ય તીર્થસ્થાનોમાંથી પાણી લાવીને ઓમકારેશ્વર બાબાને અર્પણ કરે છે, તો એવું માનવામાં આવે છે કે તેમની તમામ યાત્રાઓ પૂર્ણ થઈ જાય છે.

કેદારનાથ જ્યોતિર્લિંગ, ઉત્તરાખંડ

કેદારનાથ ધામ એ ઉત્તરાખંડના ચાર ધામોમાંનું એક છે, જ્યાં કેદારનાથ જ્યોતિર્લિંગ આવેલું છે. આ જ્યોતિર્લિંગ અલકનંદા અને મંદાકિની નદીઓના કિનારે કેદાર શિખર પર આવેલું છે. તેને ભગવાન શિવનું ઘર માનવામાં આવે છે.

ભીમાશંકર જ્યોતિર્લિંગ, મહારાષ્ટ્ર

મહારાષ્ટ્રમાં ત્રણ જ્યોતિર્લિંગ છે, પહેલું પૂણેથી લગભગ 100 કિમી દૂર ડાકિનીમાં આવેલું છે. તેને ભીમાશંકર જ્યોતિર્લિંગ કહેવામાં આવે છે. આ શિવલિંગનું કદ ઘણું જાડું છે, તેથી તેને મોટેશ્વર મહાદેવ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

વિશ્વનાથ જ્યોતિર્લિંગ, ઉત્તર પ્રદેશ

ઉત્તર પ્રદેશના પવિત્ર વારાણસીમાં વિશ્વનાથ જ્યોતિર્લિંગ વિરાજમાન છે. આ સ્થાનને ધર્મની નગરી કાશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જે ભગવાન ભોલેનાથને પ્રિય માનવામાં આવે છે. ગંગા નદીના કિનારે બાબા વિશ્વનાથનું મંદિર છે. કહેવાય છે કે ભગવાન શિવે કૈલાસ છોડીને કાશીને કાયમી નિવાસ બનાવ્યો હતો.

ત્ર્યંબકેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, મહારાષ્ટ્ર

મહારાષ્ટ્રમાં એક બીજું જ્યોતિર્લિંગ આવેલું છે, જેને ત્ર્યંબકેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ કહેવામાં આવે છે. તે ગોદાવરી નદીના કિનારે નાસિકથી 30 કિમી પશ્ચિમમાં આવેલું છે. કાળા પથ્થરોથી બનેલા આ મંદિર વિશે એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવ આ સ્થાન પર ગૌતમ ઋષિ અને ગોદાવરીની પ્રાર્થના પર સ્થાયી થયા હતા.

વૈદ્યનાથ જ્યોતિર્લિંગ, ઝારખંડ

બૈદ્યનાથ જ્યોતિર્લિંગ ઝારખંડના દેવઘરમાં આવેલું છે. આ મંદિરને બૈદ્યનાથધામ કહેવામાં આવે છે. તેને રાવણેશ્વર ધામ પણ કહેવામાં આવે છે.

નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, ગુજરાત

સોમનાથ ઉપરાંત નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ પણ ગુજરાતમાં આવેલું છે. ગોમતી દ્વારકા પાસે આવેલા આ મંદિર વિશે કહેવાય છે કે ભગવાન શિવની ઈચ્છાથી આ જ્યોતિર્લિંગનું નામ નાગેશ્વર રાખવામાં આવ્યું હતું.

રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ, તમિલનાડુ

11મું જ્યોતિર્લિંગ તમિલનાડુમાં રામનાથમ નામના સ્થળે આવેલું છે. તમિલનાડુમાં રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ છે, જે એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યાં ભગવાન રામે લંકા પર હુમલો કરતા પહેલા શિવલિંગની સ્થાપના કરી હતી. તેથી તેનું નામ રામેશ્વર પડ્યું.

ઘૃષ્ણેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, મહારાષ્ટ્ર

મહારાષ્ટ્રનું ત્રીજું જ્યોતિર્લિંગ અને ભગવાન શિવનું 12મું જ્યોતિર્લિંગ ઘૃષ્ણેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ છે જે સંભાજીનગર નજીક દૌલતાબાદમાં આવેલું છે. આ જ્યોતિર્લિંગને ઘુષ્મેશ્વર પણ કહેવામાં આવે છે.